वयानुसार करा करडांच्या अाहारात बदल
नवीन जन्मलेल्या करडांच्या अाहाराचे त्यांच्या वजनानुसार नियोजन करावे. वयाच्या तीन महिन्यांपर्यंत टप्प्याटप्प्याने करडांच्या अाहारात दूध, खुराक अाणि हिरव्या चाऱ्याचा समावेश करावा. तीन महिन्यांनंतर मोठ्या शेळ्यांच्या प्रमाणात अाहार द्यावा.
डॉ. बी. के. घुले, एम. एस. गव्हाणे, डॉ. अार. जी. देसले
नवीन जन्मलेल्या शेळीच्या करडांना त्यांच्या आईचे दूध जन्मल्यानंतर १-२ तासांच्या आत पाजावे. या कच्च्या दुधात प्रथिने आणि क्षार यांचे प्रमाण जास्त असते, त्यामुळे करडांची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. करडांना अडीच महिन्यांपर्यंत दूध पाजवणे आवश्यक असते. करडे दीड महिन्याची झाल्यावर त्यांना थोडा कोवळा चारा देण्यास सुरवात करावी. दुधावर करडे जोपासण्याचा काळ हा ४५ दिवसांचा असावा. करडे १५ दिवसांची झाल्यापासून हिरवा चारा सतत त्यांच्या आहारामध्ये असावा. तसेच ३० ते ५० ग्रॅम खुराक सुरू करावा. करडे तीन महिन्यांची होताच, त्यांचे दूध कमी करावे व त्यांना मोठ्या शेळ्यांच्या प्रमाणात आहार द्यावा.
वजनानुसार करडांच्या अाहाराचे नियोजन.
- करडांच्या वाढत्या वयाबरोबर दैनंदिन आहारातील खुराकाचे प्रमाण ५० टक्क्यांपर्यंत वाढवावे.
- करडांच्या वाढीचा वेग पहिल्या दोन महिन्यांत शेळीच्या दूध उत्पादनाच्या सम प्रमाणात असतो. त्यानंतरच्या काळात करडांचे दूध हळूहळू बंद करून त्यांची खुराक व वैरणीवर जोपासना करावी.
- पौष्टिक आहार आणि योग्य व्यवस्थानानुसार वयाच्या तीन महिन्यांपर्यंत करडांचे वजन १५ किलोग्रॅम अपेक्षित असते. करडांचा खुराक घरच्या घरी पुढीलप्रमाणे तयार करता येतो.
मक्याचा भरडा - ४० किलोग्रॅम
गव्हाचा कोंडा - ४० किलोग्रॅम
भुईमूग पेंडीचा चुरा - ३० किलोग्रॅम
तांदळाचा कोंडा - १० किलोग्रॅम
मळी - ७ किलोग्रॅम
खनिज मिश्रण - २ किलोग्रॅम
मीठ - २ किलोग्रॅम
करडांचे लसीकरण -
जन्मल्यानंतर २१ दिवसांनी करडांना अांत्रविषाराची लस टोचावी. त्यानंतर पुन्हा १५ दिवसांनी अांत्रविषार लसीची दुसरी मात्रा द्यावी.
चाऱ्याचे नियोजन -
- गोठ्यांच्या आजूबाजूस, शेताच्या बांधावर सुबाभूळ अंजन, शेवरी, आपटा, हादगा, कडुनिंब या प्रकारच्या झाडांची लागवड करावी.
- चारापिकांमध्ये खरिपात कडवळ, गजराज, दशरथ गवत यांची तर रब्बीमध्ये लसूण घास, बरसीम मका व ज्वारी यांची पाण्याच्या उपलब्धतेनुसार लागवड करावी. वाळलेल्या चाऱ्याकरिता कडबा, गव्हाचा भुस्सा, तांदूळ कोंडा, भुईमुगाचे कुटार, सोयाबीनचा भुसा यांचा वापर करता येतो.
बोअर जातीच्या नरापासून फायदे -
१) या नरामुळे करडी वजनदार होतात.
२) प्रत्येक वेताला २ किंवा ३ करडी मिळतात.
३) बोअर जातीची करडे जन्मताच स्थानिक वाणापेक्षा १२ ते १५ टक्के जास्त वजनाची जन्मतात, त्यामुळे जन्मतः करडांच्या मरतुकीचे प्रमाण कमी राहाते.
४) स्थानिक जाती किंवा इतर जातींमध्ये ६ महिन्यांची करडे २० ते २४ किलोग्रॅम वजनाची असतात. मात्र बोअर व उस्मानाबादी संकर करडे याच काळात उत्तम व्यवस्थापनाने ३२ ते ३८ किलोग्रॅम वजनाची होतात.
डॉ. बी. के. घुले, एम. एस. गव्हाणे, डॉ. अार. जी. देसले
नवीन जन्मलेल्या शेळीच्या करडांना त्यांच्या आईचे दूध जन्मल्यानंतर १-२ तासांच्या आत पाजावे. या कच्च्या दुधात प्रथिने आणि क्षार यांचे प्रमाण जास्त असते, त्यामुळे करडांची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. करडांना अडीच महिन्यांपर्यंत दूध पाजवणे आवश्यक असते. करडे दीड महिन्याची झाल्यावर त्यांना थोडा कोवळा चारा देण्यास सुरवात करावी. दुधावर करडे जोपासण्याचा काळ हा ४५ दिवसांचा असावा. करडे १५ दिवसांची झाल्यापासून हिरवा चारा सतत त्यांच्या आहारामध्ये असावा. तसेच ३० ते ५० ग्रॅम खुराक सुरू करावा. करडे तीन महिन्यांची होताच, त्यांचे दूध कमी करावे व त्यांना मोठ्या शेळ्यांच्या प्रमाणात आहार द्यावा.
वजनानुसार करडांच्या अाहाराचे नियोजन.
- करडांच्या वाढत्या वयाबरोबर दैनंदिन आहारातील खुराकाचे प्रमाण ५० टक्क्यांपर्यंत वाढवावे.
- करडांच्या वाढीचा वेग पहिल्या दोन महिन्यांत शेळीच्या दूध उत्पादनाच्या सम प्रमाणात असतो. त्यानंतरच्या काळात करडांचे दूध हळूहळू बंद करून त्यांची खुराक व वैरणीवर जोपासना करावी.
- पौष्टिक आहार आणि योग्य व्यवस्थानानुसार वयाच्या तीन महिन्यांपर्यंत करडांचे वजन १५ किलोग्रॅम अपेक्षित असते. करडांचा खुराक घरच्या घरी पुढीलप्रमाणे तयार करता येतो.
मक्याचा भरडा - ४० किलोग्रॅम
गव्हाचा कोंडा - ४० किलोग्रॅम
भुईमूग पेंडीचा चुरा - ३० किलोग्रॅम
तांदळाचा कोंडा - १० किलोग्रॅम
मळी - ७ किलोग्रॅम
खनिज मिश्रण - २ किलोग्रॅम
मीठ - २ किलोग्रॅम
करडांचे लसीकरण -
जन्मल्यानंतर २१ दिवसांनी करडांना अांत्रविषाराची लस टोचावी. त्यानंतर पुन्हा १५ दिवसांनी अांत्रविषार लसीची दुसरी मात्रा द्यावी.
चाऱ्याचे नियोजन -
- गोठ्यांच्या आजूबाजूस, शेताच्या बांधावर सुबाभूळ अंजन, शेवरी, आपटा, हादगा, कडुनिंब या प्रकारच्या झाडांची लागवड करावी.
- चारापिकांमध्ये खरिपात कडवळ, गजराज, दशरथ गवत यांची तर रब्बीमध्ये लसूण घास, बरसीम मका व ज्वारी यांची पाण्याच्या उपलब्धतेनुसार लागवड करावी. वाळलेल्या चाऱ्याकरिता कडबा, गव्हाचा भुस्सा, तांदूळ कोंडा, भुईमुगाचे कुटार, सोयाबीनचा भुसा यांचा वापर करता येतो.
बोअर जातीच्या नरापासून फायदे -
१) या नरामुळे करडी वजनदार होतात.
२) प्रत्येक वेताला २ किंवा ३ करडी मिळतात.
३) बोअर जातीची करडे जन्मताच स्थानिक वाणापेक्षा १२ ते १५ टक्के जास्त वजनाची जन्मतात, त्यामुळे जन्मतः करडांच्या मरतुकीचे प्रमाण कमी राहाते.
४) स्थानिक जाती किंवा इतर जातींमध्ये ६ महिन्यांची करडे २० ते २४ किलोग्रॅम वजनाची असतात. मात्र बोअर व उस्मानाबादी संकर करडे याच काळात उत्तम व्यवस्थापनाने ३२ ते ३८ किलोग्रॅम वजनाची होतात.
Comments
Post a Comment